ભેદના પ્રશ્ન - ન્હાનાલાલ

મ્હેં તો કુંકુમે લીંપ્યું મ્હારું આંગણું રે લોલ;
કોઈ ભેદું આવો તો ભેદને ભણું રે લોલ.

મ્હારી આંખે અદ્રશ્ય આંસુડાં વહે રે લોલ;
વિધિ જોઈ જોઈને કાં હસી રહે રે લોલ?

આવો શાસ્ત્રી ! સદબોધો મ્હારી આંખડી રે લોલ;
પ્રાણ વારી પૂજીશ પદચાખડી રે લોલ.

મહાગિરિને ગહ્વર ધોધ ઊછળે રે લોલ;
ત્હેના અકળિત નીરઘોર કો કળે રે લોલ?

ત્હોય ધોધ કેરે ધમક જગત ધમધમે રે લોલ;
મ્હને આંસુના એમ અનુકંપ ગમે રે લોલ.

કોઈ સ્નેહીના પાલવ લોચન લ્હુએ રે લોલ;
નીચે ઊછળે ઉરસ્નેહ, આત્મ એ જુએ રે લોલ.

ગાન સ્હમજું ન, ત્હોય ગાન વેદનાં રે લોલ;
રુદન અરુચે, રુચે છે ત્હોય વેદના રે લોલ.

બાળ પજવે, હા ! ત્હોય મ્હારા અંગનાં રે લોલ;
આંખ રડતી, તે ત્હોય પ્રાણઅંગના રે લોલ

જ્ઞાની ! સાધુ ! આવો તો કહું વાતડી રે લોલ;
ઊભા રહો તો ઊઘાડું મ્હારી છાતડી રે લોલ.

કૃપાનાથે બ્રહ્માંડ એવું કાં કીધું રે લોલ?
નયન આવડું, ને જગ તો મ્હોટું બધું રે લોલ.

ગામપાદર બેસી કાં બોલે મોરલા રે લોલ?
ચંદ્રસૂરજ સંતાડે વદન કાં ભલા રે લોલ?

મહાબ્રહ્માંડ ક્ય્હારે ઘૂંઘટ ખોલશે રે લોલ?
ક્ય્હારે સચરાચર બ્રહ્મનીર ડોલશે રે લોલ?

આવો સંતો ! તમ પગલે પાવન થવું રે લોલ:
પ્રાણરૂંધન્તા પ્રશ્ન પદે ઠાલવું રે લોલ.

ખીલી વસંત, ડાળ લૂમખે લચી રે લોલ;
ટૂંકો આંબો, ને લાંબી દ્રષ્ટિ કાં રચી રે લોલ?

વિશ્વ વીંટી આકાશની ઝાડી ઝૂકી રે લોલ;
મધુ વનમાં, મીઠાશ જીભે શે મૂકી રે લોલ?

ઢળે અઢળક રસ મેઘ મહારેલમાં રે લોલ;
સમી સ્હાંઝે ભરું તે મ્હારી હેલમાં રે લોલ;

મ્હારા ઉરની ન હેલ તો મ્હોટી કશી રે લોલ;
ભરું ભરું ત્હોય ખાલી હેલ, ભાગ્ય શી રે લોલ

છતાં શીળો, અગ્નિની ઉપર ચાલવું રે લોલ;
ફૂલ ફૂલે, તો ઘડીનું એ ફાલવું રે લોલ.

તેજ આવે, તો અર્ધ દિવસ આથમે રે લોલ;
જીવન જાગે, તો અર્ધ નીંદમાં શમે રે લોલ.

મોરવર્ણું અખંડ ચાપ ઈન્દ્રનું રે લોલ;
જોવું-રોવું, સૌન્દર્ય એવું કાં બન્યું રે લોલ?

લોક ક્હે છે, પ્રભુના મીઠા બોલડા રે લોલ;
એક લીધા કંઈ મુજ શું અબોલડા રે લોલ?

તેજ-અંધકાર મળી ગૂંથે દિનને રે લોલ;
હસવું-રડવું, ઉભય રચે જીવનને રે લોલ,

મ્હને એટલું –ઓ! એટલું કહો કથી રે લોલ;
દીઠું અદીઠું હો સંત! કાં થતું નથી રે લોલ?

(‘નહાનાલાલનાં કાવ્યો’માંથી)

[download id=”339″] [download id=”386″]