નામ : શ્રુતિ જોષી
અભ્યાસ: એમ.ઈ.
રહેઃ અમેરિકા.
* ગુજરાતી સાહિત્યમાં રસ ખરો?
હા, વાર્તાઓ વાંચવી બહુ ગમે. કવિતાઓ ઓછી સમજાય છે પણ એય ગમે ખરી.
* સાહિત્યનો પરિચય કેવી રીતે થયો?
બાળપણમાં પપ્પા લાઈબ્રેરીમાંથી પુસ્તકો લઈ આવતાં. ઝવેરચંદ મેઘાણી, વર્ષા અડાલજા જેવા સર્જકોનાં પુસ્તકો વાંચ્યાંનું યાદ છે. મમ્મીપપ્પા સાથે હું પણ એ બધાં પુસ્તકો વાંચતી. છાપાઓની પૂર્તિઓમાં આવતી વાર્તાઓ-લેખો ઉપરાંત સામાયિકો પણ વંચાતાં. આમ, ઘરમાં બધાને છાપામાં પૂર્તિઓ-સામયિકો વાંચવાનો બહુ શોખ. બકુલ ત્રિપાઠી, તારક મહેતા વગેરે અનેક લેખકોને વાંચ્યા છે, આજે પણ વાંચીએ છીએ.
* કેવી વાર્તાઓ ગમે?
નવલિકાઓ, હાસ્યકથાઓ, રહસ્યકથાઓ અને જીવનમાં કોઈ હેતુ કે નવો વિચાર દર્શાવતી વાર્તાઓ ગમે. અમેરિકામાં ફ્રી લાઈબ્રેરીની પ્રથા છે. જેમાં અઢળક પુસ્તકો હોય, ત્યાંથી હું મારા અને બાળકો માટે પુસ્તકો લઈ આવું છું.
* યાદ રહી ગઈ હોય એવી વાર્તા-નવલકથા?
હંમેશાંથી વાંચવું ગમે, પણ લેખક અને વાર્તાઓનાં નામ બહુ યાદ નથી રહેતાં. માનવીની ભવાઈ, લીલુડી ધરતી. તેનાલિ રામની વાર્તાઓ અને જુમો ભિસ્તી વગેરે નામો અત્યારે યાદ કરતા જીભે ચઢે છે.
* સાંપ્રત સમયમાં સાહિત્યની ઉપયોગિતા લાગે છે?
હા, ચોક્કસ. મારા અંગત અનુભવ પરથી જ કહું. અહીં અમેરિકામાં હું મારાં બાળકોને વાર્તાઓ સંભળાવું છું અને પ્રયત્ન કરું છે કે બાળકો ગુજરાતીમાં વાંચતાં પણ થાય. પુત્ર નિસર્ગને નિયમિત ‘પંચતંત્ર’ વાંચી સંભળાવું છું. અહીં ‘શિશુભારતી’ નામે એક સંસ્થા કાર્યરત છે જે બાળકોને ગુજરાતી ભાષા શીખવી છે. નિસર્ગ ત્યાં બે વર્ષથી જાય છે અને વાંચતા શીખ્યો છે, પણ ગુજરાતી-વાચનમાં હજી પૂરેપૂરી પકડ નથી આવી. ભાષા બોલવા ઉપરાંત મારાં બાળકો ગુજરાતીમાં વિચારતાં પણ થાય(જે હાલ અંગ્રેજીમાં વિચારે છે.)એવા મારા પ્રયાસ છે. માતૃભાષા દ્વારા જ બાળકો સંસ્કૃતિ સાથે પણ જોડાયેલાં રહે છે એ વિદેશની ધરતી પર રહેતાં અમને સમજાય છે. બાકી, અંગ્રેજીમાં બહુ ફોર્માલિટી કરવી પડે છે, કંટાળો આવે, પણ મજાક-મસ્તી તો માતૃભાષામાં જ કરવાની મજા આવે. મૌલિક અભિવ્યક્તિને પારકી ભાષા ન ફાવે. આ બધું સાહિત્યને લીધે શક્ય બને છે એવું મને લાગે છે.
* આજના સાહિત્યકારો પાસેથી શી અપેક્ષા રાખો છો?
મૂળ જરૂર છે કે મોટેરાઓની સાથેસાથે બાળકોને પણ સ્પર્શે એવું સાહિત્ય લખાય, જેમાં વર્તમાન સમાજમાં ચાલતી ઘટનાઓ, પ્રસંગો, આજના માનવજીવન અને સંસ્કૃતિનું ચિત્રણ હોય. વાર્તામાં બુદ્ધિકૌશલ્ય સાથે ટેકનોલોજીનો પણ સમન્વય હોવો જોઈએ.