1. માનવ
માનવ કહું? કે વિચિત્રતાનું અદભુત સંગ્રહસ્થાન?
સર્જન કરનારે, શું સર્જ્યું વહાણ વિણ સુકાન?
એક આંખમાં અશ્રુ વહેતાં, અન્ય આંખમાં હાસ,
પ્રાણીને પગ ચાર, માનવી બે પગ કેરો દાસ.
એ માનવને હૈયે ઊછળે, બુદ્ધિ કેરો તોર,
બુદ્ધિબળમાં ઊપજે ડાકુ, જલ્લાદો, વળી ચોર.
ચાર દિવસની ચાંદની માંહે, રાસ રમત ગુલતાન,
કાળ કરાળની ઝાળ પ્રજાળે, તો’યે મન અભિમાન.
ભાઈ ભાઈને લૂંટી લેતો, સ્ત્રી દેહે નહિ સૂત્ર,
મોજ માણવા યુદ્ધે હોમે, પત્નીજાયો પુત્ર.
પૂચ્છ વિનાનો વાનર એ નર, પંખી પાંખ વિહીન,
શૃંગ વિનાનો પશું શું માનવ? ભૂત, પ્રેત કે જીન?
2. સુન્દરી
પાસ ઠાય છ બુચી એક ઊંચી જરાક
મરઘાં મિસાલ આંખો ને પોપત મિસાલ નાક
ટૂટી લગામ જેવી સારીની કોર,
કાંડી ઉપર ચીટલ કરે છે બકોર.
એલ્યુમીનમનું બેઢું છે માઠ,
સૂટરની ડોરીથી ડીપે છે હાઠ.
ઝીનું ઝીનું મલકે જાને ઝલકટો ચંડર.
હું કેમ પૂછું, સુ હસે એના મનની અંડર?
પાની ઢીમું ટપકીને ભીંજવે છે ગાલ.
મ્યુનિસિપલ બંબાનો આપે છે ખ્યાલ.
થાકે જબાન ગની ડુકતીના ઢંગ.
જોઈને આ પોઈચાજી બનિયા છે ડંગ !
3. એક મૂરખને એવી ટેવ
એક મૂરખને એવી ટેવ, પથ્થર એટલા પૂજે દેવ.
બીજો મૂરખ ભેગો થયો, પથ્થર મૂર્તિ તોડી રહ્યો.
છરી કટારીનું બહુ જોર, તોર તુમાખી ભારે શોર,
તિલક કરતાં ત્રેપન વહ્યાં, ત્રેપનમાંથી ત્રણસેં થયાં.
હજાર વર્ષો ભેગાં રહ્યાં, એ સઘળાં અંધારે ગયાં.
સામે સામા બેઠાં ઘૂડ, જ્યાં જોઈએ ત્યાં કૂડેકૂડ.
વીર બન્યા જાણે એ મલ્લ, તીરતમંચા ઝાલી ભલ્લ,
નામ ધરમ, ધિંગાણાં કર્યાં, નિર્દોષોના પ્રાણ જ હર્યા.
શૂર ચઢાવી મારે ભાઈ, અખાને મન બધા કસાઈ.
(કાવ્યસંગ્રહ ‘શમણાં’માંથી)
[download id=”358″][download id=”405″]